Einstein’ın evinde

Gizemli Ev, Kayıp Beyin ve Muhteşem Bir Hayat

1879 da çok büyük ve şekilsiz kafası olan bir bebek doğar. Zamanla düzeleceğini söyleyen doktorlar haklı çıkarlar, düzelir. Bu kez de 4 yaşına kadar konuşamayan bu çocukta ailesi zeka geriliği olduğunu düşünür. Küçük Einstein hakkında öğretmenleri bir rapor yazarlar. Aklının bir karış havada, dikkatsiz, dağınık, asosyal olduğunu ve kafasının yavaş çalıştığı yazılıdır. 

Bu yazıda, İsviçre’nin Bern şehrinde bulunan Einstein’ın evini ve müzesini ziyaret deneyimimi paylaşacağım. Bu evde, dehanın yaşamına ve çalışmalarına dair birçok ilginç bilgi edindim. Ayrıca, Einstein’ın beyniyle ilgili gizemli hikayeyi de okuyacaksınız.

İsviçre’yi komple gezmeye karar vermiştik. Dağlar, çikolata da önemliydi ama  iki şeyi görmeyi hedeflemiştim; Heidi’nin köyü ve Einstein’ın evi!

Hayatı ve ölümünden sonrası bile garipliklerle dolu dehanın yaşadığı eve gitmek fikri çok heyecan vericiydi. İlk önce bunu söylemek isterim.  Üstüne başına hiç dikkat  etmeyen Einstein!  Hiç çorap giymemiş, saçlarını hiç taramayan sürekli tütün içen Einstein! Dilini çıkardığı pozu ile zihinlere kazınan o adam nasıl bir hayat yaşadı  acaba?

Bern’e de sadece bu evi görmek için gittik. Hedef  Kramgasse No. 49 kat 2  deki daireyi görmek.

Bu ev 1903’ten 1905’e kadar Einstein tarafından kiralanmış. Daire, o dönemi yansıtacak şekilde yeniden  restore edilmiş. Halka açık bir müze ve 6 CHF karşılığında geziliyor. Benim gibi Swisspass card alırsanız ücretsiz.  (Yazının sonuna ev müzenin  web sitesi ekledim)

Ana tren istasyonundan, sağ taraftaki çarşıya doğru yürürken önce saat kulesini görüyorsunuz. Hani şu tramvayla eve dönerken baktığı saat kulesi! Einstein ona bakarken çocukken bindiği tramvayın kuleden ışık hızıyla uzaklaştığını hayal etmiş. Peki o zaman  saat nasıl görünürdü, diye kendine sormuş. Saatin durmuş gibi görüneceğini farketmiş  ve böylece görecelik doğmuş. Anlaması zor farkındayım :)

Saat kulesinin altından geçerek eve yöneldiğimizde aklımızda Einstein bu teoriyi normal insanların anlayabilmesi için yıllar sonra söylediği şu basit tarif geldi , gülüştük.

“elinizi bir dakikalığına sıcak bir fırının içine sokun, sanki bir saatmiş gibi gelir. Güzel bir kızla bir saat kadar zaman geçirin, bir dakikaymış gibi gelir.İşte izafiyet budur” 

Einstein’ ın evine giriş 

Kapıdaki görevli bizi gezdirecekti ancak sizden başka kimse yok broşür versem kendiniz gezebilir misiniz, dedi. Unutmayın hiçbir şeye dokunmak yok, diye de ekledi. Koşarak  Samanyolu’nun bir illüstrasyonunu sunan merdivenlerden çıktık.

İkinci kata çıkan eski spiral merdiven, orijinal halinde imiş. Einstein  her gün bu merdivenlerden inip çıkmış. Offf bu çok heyecan vericiydi. Einstein ve eşi Mileva’nın oğulları Hans Albert ile yaşam koşulları fotoğraflarla anlatılmış. Mobilyalar yenilenmiş.

Üçüncü katın eklenmesiyle birlikte, Einstein’ın biyografisinin, işinin görsellerle sergilendiği bir bölüm oluşturulmuş. Çeşitli yayınlar, kitaplar ve kartpostallar satışa sunuluyor. Ayrıca, 20 dakikalık bir video hayatın düşünceleri ve çalışmaları tanıtılıyor.

Biz ise kıyafetler, sigarası, kül tabağı, duvardaki resimler ile ilgiliyiz. Bir de hazır kimse yokken ben bir coştum; cama yaklaşıp Einstein acaba böyle sarkmış mıdır deyip sarkarak caddeye baktım.

Koltuklara oturdum, masanın örtüsü gözüme yamuk gözüktü, düzelttim. Karnesine, pasaportlarına, nobel ödülünün olduğu camlı büfeyle  burnumu yapıştırmak suretiyle yakın temasa girdim. Bu arada ablam yapma etme diyor da nafile.

Adettendir müze anı defterine duygularımı yazdım. Bu arada defterin durduğu tabla aslında onun çalışma masasının aynısı imiş. Böyle masada insan nasıl çalışır filan diye söylenerek alt kata indik.

Broşürleri bırakıp çıkacakken görevli hanım bizi eliyle çağırdı ve masasının üstündeki kameraları gösterdi. O dakikalardaki rezilliği varın siz düşünün. Şöyle bir kadına baktım bir de ablama baktım ( ki ablam daha sinirliydi ve haklıydı onu dinlememiştim)  Ortamı yumuşatmak için hemen atladım; pardon! şunlar ne kadar, almak istiyorum, dedim.  Kadına kendimi ancak satış mağazasından alışveriş yaparak affettirebilirim gibi gelmişti. Neticede durumu anladı gülmeye başladı ve bizde ferahlayıp şehrin sokaklarına kendimizi attık.

Dehanın Gölgesinde Kaybolanlar: Einstein’ın Ailesi ve Trajik Hikayeleri

Okul yıllarında tanıştığı sonradan iki oğlunun annesi olan Milevayla büyük aşk yaşamışlar. Aslında Mileva Einstein’ın gölgesinde kalmış bir süper beyin! Birlikte okudukları Zürih Politeknik Üniversitesine kabul gören ilk kadın öğrenci. Notları çok çok iyi, düzenli, bir ayağı aksadığı için okulda alay konusu olmaya bile aldırmayan hırslı bir  Sırp  kız Mileva!

Mileva Marić: Dehanın Gölgesinde Parlayan Bir Beyin

Mileva ile birlikte hazırladıkları onca fizik tezi ve  makalelerde onun adı hiç  geçmemiş. İlk üniversite dersini bile Mileva’nın el yazısı ile hazırladığı notlardan verirmiş. Hatta o yıl dostları  Habicht ile beraber, ultra hassas volt ölçeri icad edip, patentini almışlar. Mileva’nın adı burada da geçmemiş. Kendisine bu konuyu soran ailesi ve dostlarına Mileva mektuplarında şöyle cevap vermiş

, Adım neden geçsin? İkimiz aynı kişiyiz!

Anlayacağınız Mileva’nın katkıları görmezden gelinmiş. Einstein’ın gölgesinde kalmış.

Ahh be Milevacım işte hep o gözü kör eden aşk, toplumun dayattığı kocandır he de geç, hep bunlar toplumun dayatması.

Elsa Löwenthal: Tutku, Aldatma ve Ayrılık

Einstein ve Mileva evliyken, Elsa Löwenthal adında bir kadınla yakın bir ilişki kurdu. Bu durum Mileva için büyük bir acıydı ve sonunda boşanmalarına yol açtı.

Elsa da kim dediniz değil mi? Einstei ‘ın uzaktan kuzeni.

Aslında karısı evlilikleri boyunca aralarındaki yakın ilişkiyi biliyormuş. Mileva bir  müddet çocukları için katlanmış.

Einstein ise iki oğlu olmasına rağmen severek evlendiği Mileva’dan, Elsa ile evlenebilmek için boşanmak istemiş. Fakat Mileva dişli çıkmış, hayır demiş, boşanmıyorum. Madem boşanmıyorsun şartlarım budur deyip bizim çapkın deha bir not bırakmış. Uzun uzun saymayacağım ama kadını resmen kendi işleri için kullanmayı  amaçladığı bir liste.

Mileva bu şartları da kabul etmiş dayanmış fakat bir müddet sonra boşanmışlar.

Mileva’nın Son Şartı ve Einstein’ın Nobel Ödülü

Bu kez Mileva bir mektup ve tek bir şart yazmış; şayet  bir gün Nobel ödülü alırsan  parasını bana vereceksin! Einstein  Nobel’i  kazandığında geç de olsa parayı vermiş.

Einstein’ın oğlu Eduard şizofrenmiş. Oğlunun tedavisi için o güne kadar tek kuruş vermeyen kocasından nihayet para gelince Mileva üç  daire almış. Birinde oturup diğerlerini kiraya vermiş.  Özel ders verdiği parayla  yaşamaya gayret etmiş  ve  oğlunu kliniğe yatırmış. Sonraları iki evini satıp hastahane  giderlerini ancak karşılamış.

Nihayetinde hayatı sefil vaziyette sonlanmış.

Oğlunu hastanedeyken öldüğü tarihe kadar Einstein’ın sadece bir kez ziyarete gittiği söylenir. Şahsi fikrimi söylüyorum bunun adı; terbiyesizlik ve vicdansızlıktır. Kusura bakmayın dünyanın en büyük beyni olabilirsiniz ama baba olamamışsınız bay Einstein! (nasıl bir kızdıysam şu an)

Oğlu Hans Albert Einstein: Babadan Uzak Bir Yaşam

Diğer oğlu Hans ile de arada sırada  yazışırmış çok şükür ki. Günahını almayayım da bu çocuklarla görüşmeme olayında Elsa ‘nın parmağı olabilir gibime geliyor.

Peki oğul Hans’a  ne oldu? Google da araştırdığıma göre; babaya mesafeli yaşadı ve öldü. Hans’tan olma torunları ise halen hayatta dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşıyor. İçlerinden sadece biri dedesi gibi fizikçi, diğerleri sıradan hayatlar yaşayan hatta bunun zorluğunu yaşayan insanlarmış.

Elsa ile Son Yıllar ve Diğer Kadınlar

Elsa ile evlenen Einstein ‘ın maalesef ki yine çeşitli kadınlarla  gönül ilişkileri olmuş.  Ama yine de Elsa’yı gerçekten de çok sevmiş.

Buraya kadar ailesi ve  kadınlardan bahsettim ama böyle  bir zekayla yaşamak kolay değildir, kabul ediyorum. Sürekli beynin içinde dönen duran düşünceler insanı yer bitirir. Üstelik  dünyanın en karmaşık dönemi olan 2. dünya savaşına ne denk gelen bir yaşam. Savaş ve Einstein’da bambaşka bir detay onun araştırması da size kalsın.

Einstein’ın kaybolan beyni nerede ?

Başlığı doğru okudunuz. Son sözlerini ana dili Almanca mırıldanan  Albert Einstein 1955 de öldü.

Aile dostu Otto, vasiyeti üzerine 24 saat içinde yakılma işlemini ayarlamış.

Böylece koca deha dünyadan hiçbir somut iz bırakmadan ayrılmış.

Ölür ölmez otopsisi yapılmış ancak neden otopsi yapıldığı bir sır, ayrıca raporu da kayıpmış.

Bir tek rapor değil onun beyni de kayıpmış. Yanlış okumadınız beynini otopsiyi yapan doktor bir kavanoza koyup almış. Oğlu ve arkadaşı Otto buna kızsa da dava açmamış.

Doktor ne mi yapmış tabii ki incelemeye koyulmuş.

Einstein ‘ın beyni eşsiz miydi ?

Tüm zamanların en büyük formülü  e = mc2  yi bulan beynin bizimkinden  bir farkı var mıydı?

Dr. Harvey, beyni 240 parçaya ayırarak, kavanozlarda özenle  saklamış. Bazı parçaları önemli bilim insanlarına göndermiş. Fakat o dönemin bilim dünyası onu farklı ve özel yapan bir şey bulamamış. Sadece  bir bütün olarak Einstein’in beyni normal koşullarda 1,4 kg. olan insan beyninden yüzde 12 oranında daha hafifmiş.

Yıllar sonra beyninden alınan örnekleri inceleyen nörologlar, ilgi çekici özelliklere rastlamışlar. Düşünce için gerekli sinirleri besleyen “gliyal hücre” sayısının fazla olduğunu belirlemişler.  Uzmanların yaptığı araştırmalarda  15 daha geniş bölümler keşfedilmiş.  Sylvian fisürünün, beyindeki bilgi alışverişini kolaylaştırdığını; parietal lobun ise, matematikle ilgili yeteneği ve uzay-mekân bağlantısı kurma yetisini artırdığını belirtmişler.

Einstein Hakkında İlgi Çekici Bilgiler / Dehanın Gizli Yüzü:

Albert Einstein, sadece dünyaca ünlü bir fizikçi değil, aynı zamanda sıra dışı bir yaşam tarzı ve kişiliğe sahip bir insan.

Yazımın bu kısmında, Einstein hakkında belki de daha önce hiç duymadığınız bazı ilginç gerçekleri sizlerle paylaşacağım.

6 Yaşında Kemanla Buluşma:

Küçük Einstein, 6 yaşında özel keman dersleri almaya başladı ve boş zamanlarında keman çalmayı çok seviyordu. Müzik, hayatı boyunca ona keyif ve huzur kaynağı oldu.

Pusula ile Başlayan Bilim Tutkusu:

Einstein’ın bilim dünyasına girişinin ilham kaynağı, beş yaşındayken babası tarafından hediye edilen bir pusula oldu. Bu pusula, onu evrenin gizemlerini keşfetmeye ve fizik yasalarını anlamaya teşvik etti.

Üniversite Sınavında Takılma:

Her deha gibi Einstein’ın da bazı zorlukları oldu. Onaltı yaşında üniversiteye giriş sınavında başarısız oldu ve bir yıl sonra tekrar sınava girerek kabul edildi.

Einstein’ dan Atatürk’e Mektup:

1933 yılında, Einstein, Türkiye’de bilimin gelişmesi için Atatürk’e bir mektup yazarak bilim insanlarına daha fazla imkan sağlanmasını talep etti. Atatürk bu mektuba olumlu cevap verdi ve Türkiye’de bilimin ilerlemesi için önemli adımlar atıldı.

Albert Einstein’ın Son Vasiyeti:

Einstein, tüm mal varlığını Kudüs’teki Yahudi Üniversitesi’ne bağışlamayı vasiyet etti.

Yüzme Bilmeyen Tekne Sahibi:

Einstein, yüzme bilmemesine rağmen tekne sahibi olmayı seviyordu. Denizin ve doğanın tadını çıkarmak için teknesiyle sık sık gezilere çıkıyordu. Yüzme bilmemesine çok şaşırdım ya siz?

Arabadan Uzak bir yaşam:

Einstein, araba kullanmayı hiç öğrenmedi ve hatta hiç bir zaman öğrenmeye bile teşebbüs etmedi. Ulaşım için genellikle yürüyüşü ve toplu taşımayı tercih etti. Buna daha da çok şaşırdım doğrusu.

Galileo ve Dostoyevski:

Einstein’ın en sevdiği bilim insanı Galileo Galilei, en sevdiği yazar ise Fyodor Dostoyevski’ydi. Bu iki ismin de Einstein’ın düşüncelerini ve eserlerini etkilediği bilinmektedir.

Einstein’ ın Hafıza Sorunları:

Einstein, büyük ihtimalle disleksi olduğu için isimleri, tarihleri ve telefon numaralarını hatırlamakta zorlanıyordu.

İsrail’in Başkanlık Teklifi:

İsrail’in kurulunca Einstein’a ülkenin ilk cumhurbaşkanı olması teklif edildi. Fakat Einstein bu teklifi nazikçe reddetti.

İsrail Paralarında Resim:

Einstein, İsrail’in paralarının üzerine resminin koyulmasına karşı çıktı, fakat buna rağmen resminden basılan paralar uzun yıllar kullanıldı.

Nobel Ödülü Bahşişi:

1921 yılında Nobel Fizik Ödülü’nü kazandığında, Einstein ödülün haberini getiren kuryeye bahşiş olarak iki not kağıdı verdi.

Bu notlar, mutluluğu anlatan ilham verici sözler içeriyordu ve 2017 yılında yapılan bir açık artırmada 1,56 milyon dolara satıldı.

Gizli Dosyalardan Çıkan Gerçekler, FBI takibi :

1930’lu ve 1940’lı yıllarda politik görüşleri ve barışçıl aktivizmi nedeniyle FBI tarafından takip edildiğini biliyor muydunuz?

Komünizmle bağlantılı olduğu düşünülen Einstein, yıllarca izlendi ve telefonları dinlendi, mektupları okundu. Bu durum, Einstein’ın özel hayatını ve çalışmalarını önemli ölçüde etkiledi.

Dil Çıkaran Fotoğraf: Bir İsyan Sembolü

Einstein’ın dil çıkaran fotoğrafı, dünyanın en ikonik fotoğraflarından biridir. 1955 yılında Princeton’da bir etkinlikten ayrılırken çekilen bu fotoğraf, Einstein’ın mizah anlayışını ve özgür ruhlu kişiliğini yansıtır.

Bu fotoğraf, sadece bir eğlence anı değil, aynı zamanda otoriteye karşı bir isyanın da sembolü olarak yorumlanır.

Bahşiş olayını yine dönme ihtiyacı hissettim. Olay şöyle gelişmiş;

Otel odasına bir mesaj getiren kuryeye bahşiş verecek para bulamadığı için bu iki kağıdı veren Einstein, kuryeden bu notları saklamasını, gelecekteki değerlerinin standart bir bahşişten çok daha fazla olacağını söylemiş.

İlk notta; “Sakin ve mütevazı bir yaşam, başarı peşinde koşmanın neden olduğu daimi huzursuzluktan çok daha fazla mutluluk getirir.” yazılıymış.

İkinci notta ise; ” İrade varsa bir yol da vardır” yazılıymış.

Einstein’ ın yaşadığı İsviçre Bern’ deki Bern Einsteinhaus müzesine buradan ulaşabilirsiniz .

Sevgiyile kalınız…

Beni instagramdan takip etmeniz için şu linki tıklamanız yeterlidir.

http://www.instagram.com/pustoodunya

Bu yazıda faydalandığım kaynaklar :

Einstein /Düşünmenn Keyfi /Françose Baliba

Hıstory Channel belgeseli

Dahi belgeseli